ვაჟა ფშაველას ბიოგრაფია

ცნობილი მწერალი ვაჟა-ფშაველა იგივე ლუკა რაზიკაშვილი დაიბადა 1861 წლის 14 ივლის,სოფელ ჩარგალში მდინარეს ჩარგულის ნაპირას პატარა ქვითკირის სახლში. ვაჟას გარდა მის მშობლებს კიდევ ხუთი შვილი ჰყავდათ:გიორგი,მართა,ნიკო(ბაჩანა) თედო და ალექსანდრე(სანდრო) 
ვაჟა რვა წლამდე იზრდებოდა მამის,სოფლის მღვდლის, და დედის, გულქანის, წვრილშვილიან 
ოჯახში.ვაჟას ძმები თედო და ბაჩანა რაზიკაშვილები -ცნობილი მწერლები გახდნენ.
ვაჟა სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში.1877-1879 წლებში---თბილისის სამასწავლებო ისტიტუტთან არსებულ ორკლასიან სამოქალაქო სასწავლებელში,შემდეგ კი-გორის სამასწავლებლო (საოსტატო) სემინარიაში, რომელიც 1882 წელს დაამთავრა. ერთხანს სოფლის სკოლაში მასწავლებლობდა. 1883-84 წლებში პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის თავისუფალი მსმენელი იყო. მაგრამ ხელმოკლეობის გამო მალე მიატოვა უნივერსიტეტი და სამშობლოში დაბრუნებული ჯერ შინამასწავლებლად, შემდეგ დიდი თონეთის სკოლის მასწავლებლად მუშაობდა.
1888 წლიდან პოეტი ჩარგალს დაუბრუნდა. ცხოვრობდა ჩვეულებრივი გლეხის ცხოვრებით-ხნავდა,თესავდა,უვლიდა საქონელს და... ფშავის ზამთრის გრძელ ღამეებში წერდა ლექსებს, პოემებსა და მოთხრობებს. მისი პირველი ნაწარმოები ჯერ კიდევ 1879 წელს დაიბეჭდა დროებაში.
ვაჟა-ფშაველა გარდაიცვალა 1915 წლის 27 ივლისს თბილისში.ის დაკრძალულია მთაწმინდის პანთეონში.



ვაჟა ფშაველას ლექსები :
(ერთი რამ მინდა სათქმელად...)
(მუტრუკი მიტომ მუტრუკობს...)
1795 წლის სახსოვრად
ადგილო კურუმ-კურუმო
აკაკის საიუბილეოდ
ალექსანდრე ყაზბეგს
ამირანი
არაგვს
არწივი
ბაკური
გაზაფხულს ია ამოდის
გამოღმით მე ვარ
გიგი
გული გავგზავნე ქვეყნადა
გულო, არ გასტყდე!
გულს
დაგვიანებული პასუხი აკაკის
დავით გურამიშვილის ხსოვნას
დამსეტყვე, ცაო
დევების ქორწილი
დიდი თამარი
ერეკლეს სიზმარი
ერთხელც იქნება, მოვკვდები
ვინ არის კაცი?
ვიცანი, ღმერთო, სამყარო
თქვენი ჭირიმე, ჰო, მთებო

იას უთხარით ტურფასა
ილია ჭავჭავაძის სახსოვრად
ილიას საღამო
იმედი საზიკაული
იმერეთს
ის კი არ არი ბიჭობა
ისევ შენ, ისევ, ქალაო
კაი ყმა
კაფია
კახეთს
კიდევაც ვნახავ გაზაფხულს
კლდე და მდინარე
კოპალა
კურდღლის სიმღერა
ლურჯას
მაცნე
მე რო ტირილი მეწადოს
მე შენი ტრფობით ვერ გავძეხ
მემღერება და ვიმღერი
მერცხლის სიმღერა
მეურმის სიმღერა
მთა და ბარი
მთათ მითხრეს...
მთამ სრულიად სხვა სთქვა
მთას ვიყავ
მოგონება 
მოდი, მოხშირდი, ჭაღარავ
მოლოდინი
მოხუცის ნათქვამი
მრწამს, მარად მიწამებია
მუდარა
მწყემსი ქალი
მწყემსის სიმღერა
მხედართა ძველი სიმღერა
ნატვრა
ნიკოლოზ ბარათაშვილის ნეშტს
ნუგეში მგოსნისა
ნუმცა მსმენია სიკვდილი
ობოლი
ომის წინ ჯარის სიმღერა
პაპიჩემის ანდერძი

პასუხად
რა-გინდა ბედმა მიმტყუვნოს
რამ გაგაჩინა, ქალაო
რამ შემქმნა ადამიანად
როს ვუკვირდები თავის-თავს
რუსთაველის ნეშტს
საახალწლოდ
სამეფოს სიმღერა
სიკვდილი გმირისა
სიმღერა
სიტყვა ეული
სიყვარული
სიყმე სიბერედ ვაქციე
სიცოცხლემ შხამი მასმია
სოფლისა წესი ასეა
უნუგეშო ყოფნა
ფშაველი ჯარისკაცის წერილი
ფშავლის სიმღერა
ქალას
ქართლს
ქეიფი
ღამე მთაში
შემომღუღუნე, ჩონგურო
შეჰხედეთ ერთი ღრუბელსა
ჩემი ვედრება
ჩემი წუთისოფელი
ჩემის კაცობის გვირგვინო
ჩივილი ხმლისა
ცაზე იარე, მთვარეო
ძაღლიკა ხიმიკაური
წილის ყრა
წიწილა
ხევზედ მიდიან ნისლები
ხიდო, მოგენდე, ჩამიტყდი
ხმა სამარიდამ



Vaja fshavelas Biografia